GOOILAND & ERFGOOIERS

Geschiedenis van Gooiland en de Erfgooiers, vanaf de vroege middeleeuwen tot 2005

GOOILANDKAARTEN

GOOILANDKAART 1750 ___________________

GOOISE BEKENDHEDEN

FLORIS VOS ___________ Overzicht van personen diie in hun tijd zeer bekend waren in Gooi en Ommelanden

GOOISE GESCHIEDENISVERHALEN

Verhalen over de geschiedenis van Gooiland. In het bijzonder over Vesting Naarden en de Gooise dorpen.

  • APPELS GAPPEN Als kwajongens een appeltje pikten bij de buurman, dan volgde opsluiting in een cel. Als kost alleen water en brood.
  • BLARICUM KADASTER 1832 KADASTERKAART BLARICUM SECTIE B. (1832) In kleur aangegeven: a) grondgebruik; b) Herv. Kerk, R.K. kerk en molen in rood; c) boerderijen in groen.    
  • BLARICUMSE TROUWDATA. Huwelijkssluitingen in het 19e eeuwse Blaricum. In de 18e en 19e eeuw trouwden de Blaricumse Erfgooiers na Pasen en voor de schaardag. Jonge echtparen konden direct een paar koeien op de Meent weiden en zo een inkomen verwerven.
  • BOERDERIJEN IN DE VESTING. Binnen de vestingwallen van Naarden lagen tot midden 20e eeuw boerderijen. De boerderij Zwanenburg het laatste boerenbedrijf dat tot 1967 in gebruik was.
  • BUSSUMSE KERMIS 1770. Messentrekkerij op de Bussumse kermis van 1770. Naardense soldaat belaagd door Huizer kermisgangers.
  • EVACUATIE NAARDEN 1940. De evacuatie van de vesting Naarden in mei 1940. Op 14 mei 1940 besloot de militaire commandant om vesting Naarden te verdedigen. De burgers werden gedwongen om de vesting te verlaten.  
  • GIFMENGENDE STIEFMOEDER In de 18e eeuw woonde er in Blaricum een vrouw die haar twee stiefzoontjes vergiftigde en ook een vergiftigingspoging deed bij haar echtgenoot. Na ontdekking wist zij te ontkomen aan het gerecht.
  • GIFMOORDENARES In Blaricum vergiftigde een stiefmoeder 2 stiefzoontjes. Ook deed ze een poging om haar man om te brengen. (verhaal met afbeeldingen)     
  • GOOISE STRAATSPELEN Het kinderspel op straat heeft plaats moeten maken voor het blikken speelgoed van hun ouders. De baby boomgeneratie heeft als laatste op straat kunnen spelen.
  • GRUENE POLIZEI INVAL. Ontsnapt aan de 'Gruene Polizei'. De verzetsstrijder J. Klinkenberg wist te ontkomen aan arrestatie door de Gruene Polizei.
  • HOFSTEDEN IN DE BOUWVENEN. Voormalige Hofsteden in de Bouwvenen. In Blaricum,langs de Gooiersgracht, lagen tot het einde van de 17e eeuw een drietal grote buitenhuizen, n.l. Ruysdael, Stachouwer en Capit's Hofstede.
  • HOOIBOUW VESTINGBOEREN. Hooibouw bij de Naardense vestingboeren. I.v.m. schaars hooiland, werden de vestingwallen tot midden 20e eeuw met de zeis gemaaid. Een zeer zware en tijdrovende hooibouw.
  • JACHT IN GOOILAND Erfgooiers mochten vanaf de 17e eeuw niet meer jagen op eigen grond. Onderwijl werd hun oogst opgegeten door konijnen en hazen. De plezierjacht was verpacht aan de Oranjes.  
  • KANON SCHROOT Omstreeks 1800 waren er Naarders die twee 'onbeheerde' kanonnen pikten. Nadat ze in brokken waren gezaagd, werden ze in Amstrerdam als schroot verkocht.  
  • KANONSKOGELS IN GEVELS Antieke kanonskogels als gevelversiering in Vesting Naarden, in de muren van de Grote Kerk en een aantal Naardense vestinghuizen zijn oude kanonskogels ingemetseld.
  • KONKELHUIJS VAN NAARDEN  In 1803 was er in Naarden een Konkelhuijs, een voorloper van de huidige Coffe-shop.  
  • Land- & Lotgenoten Gegoede landgenoten toonden zich ook in het verleden slechte lotgenoten. De gewone man mocht de kastanjes voor hen uit het vuur halen. Zelf bleven zij, letterlijk en figiuurlijk, buiten schot.  
  • MERDIAAN H'SUMSE MEENT. De meridiaan van de Melkstraat. Einde 19e eeuw hadden B&W van H'sum en Bussum besloten om ieder een eigen klokkentijd aan te houden. Op de grens van beide gemeenten was er toen een tijdverschil van 20 minuten.  
  • MUIZENVAL BRUG NAARDEN Vlak voor de bevrijding in mei 1945, blies de Duitse Wehrmacht rond vesting Naarden drie hefbruggen op. De na-oorlogse noodbrug, naar de Amersfoortse Straatweg, zorgde voor veel problemen.
  • NAARDENSE 'SCHWEIZERS'. Naarder 'Schweizers'. Door de landbouwcrisis, einde 19e / begin 20e eeuw, was er in Gooiland weinig werk in de landbouw. Een aantal Gooiers vond werk in de Modelboerderijen in het Duitse Rijnland. Bij het uitbreken van WO I (aug. 1914) werden deze jonge mannen opgeroepen voor de Nederlandse militaire dienst.
  • NAARDENSE TIJD Naarden gaat met haar tijd mee. In 1909 werd in Nederland de A'damse Tijd ingevoerd. Voordien mocht iedere gemeente zelf beslissen welke klokkentijd aangehouden werd.   
  • NAARDER KOGELVANGERS NAARDER GEVELS ALS KOGELVANGERS. Vesting Naarden is menigmaal belegerd. Daarbij viel steeds een kogelregen op het binnenstadje neer. De vestingwerken werden niet verwoest, maar wel de vestinghuizen en de kerk. Als aandenken zijn de kogels in de buitenmuren van de kerk en huizen gemetseld.
  • NONNEN & SOLDATEN Nonnenklooster werd weeshuis en vervolgens kazerne. Met afbeeldingen.
  • SLOT RUYSDAEL. Het Slot Ruysdael gelegen onde de Ban van Naarden. De geschiedenis van 't Slot en schildersfamilie Van Ruysdael.
  • STADSBOERDERIJEN IN VESTING. Vestingboerderijen in het algemeen en in het bijzonder de gebouwen Pijlstr./Gansoordstr. en Bussummerstr. 27, 29, 31.
  • Stadsboerderijen Naarden Stadsboerderijen binnen Vesting Naarden.     
  • ZUIVELWINKELS IN NAARDEN. Als gevolg van het 'Melkbesluit' ontstonden er in 1934 binnen de Naardense vestingwallen een groot aantal zuivelwinkeltjes. In 1943 moesten de meeste van deze melkwinkels sluiten.

GOOISE HISTORIE

Gooiland werd het laatste kwart van de 19e eeuw ontsloten door de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort. Het werd eerst ontdekt door de schilders van de Gooische School. Spoedig volgde de aanleg van verschillende villaparken. Het werd een aantrekkelijk woonoord voor forensen. De oerbevolking, de z.g. Erfgooiers raakten al snel in de minderheid.

  • BLARICUMS DIALECT Vergelijking tussen het dialect van Blaricum en van Laren. In 1922 gebruikt als argument tegen de inlijving van Blaricum door Laren.
  • Google
  • Gooiland en de Erfgooiers Gooiland werd het laatste kwart van de 19e eeuw ontsloten door de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort. Het werd eerst ontdekt door de schilders van de Gooische School. Daarna werden er verschillende villaparken aangelegd.
  • Land van Mauve Gooiland werd einde 19e eeuw genoemd: Het Land van Mauwe. N.a.v. de Larense school van landschap- en genreschilders.
  • VERPONDING 1732 BLARICUM Blaricummers op de verpondingslijst van 1733. Afbeeldingen: Plattegrond van het dorp en kopieen uit Gaderboek.  
  • Vesting Naarden Website van David Kips over de vesting Naarden. Zeer uitgebreide en betrouwbare informatie.

STAD EN LANDE ARCHIEF

'VERENIGING STAD EN LANDE VAN GOOILAND'. INHOUDSOPGAVE VOORLOPIGE INVENTARIS.

STAD EN LANDE ONDERWERPEN

Erfgooiers protest in 1903 _____________________ Onderwerpen, betrekking hebbende op de 'Vereniging Stad en Lande van Gooiland'.

  • Blaricummer & Ooster Meent  
  • Blaricummermeent Oostermeent waterhuishouding. Reeds in 1698 vergaderden de dorpsbesturen van Laren, Blaricum en Huizen over het onderhoud van de Oostermeent. Vooral overl een goede waterafvoer via de Gooiersgracht en de Viersloot.
  • Erfgooiers ledenlijsten In het archief bevindt zich een kopie van de 1e ledenlijst uit 1708 en de 2e uit 1805. Verder zijn er een aantal lijsten uit de 19e eeuw. Jaarlijks zijn er lijsten gemaakt vanaf 1913 t/m 1971, deze zijn ook aanwezig.
  • Erfgooiers, afstamming Genealogisch onderzoek Erfgooiers in de jaren 1931-1934. Uitgevoerd door een genealogisch bureau in opdracht van 'Stad & Lande'. Reden: De uitkering aan de erfgooiers na de verkoop van de Erfgooiersheide.
  • Erfgooierslijst 1700-1971 De oudste Erfgooiersnamen komen voor op de Schaarlijsten uit de 17e eeuw. De eerste complete ledenlijst ontstond in 1708. Daarna volgt de lijst uit 1805 en overige lijsten.
  • Erfgooierslijst 1836 Blaricum Blaricum: Huiseigenaren 1832, Erfgooiers 1836, Huisnummers 1840, Scharende erfgooiers 1841
  • Erfgooierslijst 1965 De laatste erfgooierslijst is 'bevroren' in 1971. De ledenlijst van 1965 vertoont veel overeenkomst met de lijst van 1971.
  • GOOILANDKAART 1526 - 1709 Afbeeldingen en tekst van Gooilandkaarten uit: 1526, 1538, 1619 en 1709
  • GOOISE MAATLANDEN. Het buitendijkse grasland, langs de Zuiderzeekust, was zeer vruchtbaar. Bij de veehouders bizonder in trek, als hooiland, waren de Maatlanden. Deze grasvlakte lag ten oosten van de Huizer haven tot aan de grens van Eemnes. Vanaf de middeleeuwen, tot de invoering van het kadaster, bezat iedere Gooise gemeente een eigen maatland, zoals Huizermaat, Laardermaat, Naardermaat, Hilversumse Bovenmaat .. enz 
  • Kaarten, kadaster Kadastrale kaarten.. In het archief bevinden zich een groot aantal kadasterkaarten van Gooise gemeenten uit de periode 1880-1972. Na 1972 zijn de Meenten verkaveld en vooral volgebouwd met woningen.
  • Plakboek 00 inhoudsopgave Stad & Lande heeft vanaf 1912 plakboeken bijgehouden. Krantenknipsels betreffende Stad & Lande en Gooiland zijn vanaf 1913 bewaard gebleven.   
  • Plakboek 09 : 1929-1930 Onderhandelingen over de verkoop van de Erfgooiersheide aan het toekomstige Gooisch Natuurreservaat.  
  • Plakboek 11: 1931-1933 De Erfgooiersheide is verkocht aan het Gooisch Natuurreservaat. De mannelijke erfgooiers, uitgezonderd de werklozen, ontvangen iedere een erfdeel van ca. f 566.- . Verschillende oude Gooise families proberen ook erkend te worden als erfgooier.
  • Plakboek 12: 1933-1934 Een aantal Gooise families proberen via de rechtbank erkend te worden als erfgooier.
  • Plakboek 13: 1934-1936
  • Plakboek 15: 1939-1941 Mobilisatie en uitbreken WO II. In gebruikstelling grasdroger op de H'sumse Meent. Eerste oorlogsjaar.
  • Plakboek 16: 1941-1947

TELLER

TELLER GOOILAND